Ciężka praca vs. wydajna praca vol. 1

W naszym poprzednim tekście wróciliśmy do tematu czterodniowego tygodnia pracy, czyli pomysłu, o którym mówi się czasem, że jego wprowadzenie w życie jest w niektórych branżach nieuchronne. Marzenia o skróceniu czasu pracy ludzkość snuje wszak od niemal wieku. Ekonomista John Maynard Keynes już w 1930 roku prognozował, że za sto lat będziemy pracować nie więcej niż 3-4 godziny dziennie, co w sumie wyniesie 15 godzin tygodniowo. Wszystko dzięki rozwojowi cywilizacyjnemu i automatyzacji pracy. Dziś wiemy, że przewidywania Keynesa jeszcze nie mają szans się sprawdzić, choć rzeczywiście automatyzacja ma się świetnie. Dlaczego więc wciąż pracujemy dużo (lub długo)? O znalezienie odpowiedzi na to pytanie pokusił się antropolog David Graeber, który w 2013 roku opublikował głośny esej pt. „On the Phenomenon of Bullshit Jobs: A Work Rant”.

‍

‍

Graeber zauważył, że w latach 1910-2000 liczba zatrudnionych w przemyśle, na roli czy jako służba domowa, zaczęła stopniowo maleć w wyniku coraz większego znaczenia pracy maszyn. Automatyzacja mogłaby doprowadzić do redukcji czasu pracy, ale tak się nie stało, bo zaczęliśmy powoływać do istnienia nowe zawody w nowych sektorach gospodarki, takich jak doradztwo finansowe, public relations, telemarketing, zarządzanie edukacją czy prawo korporacyjne. Część z nich wiąże administracją i biurokracją, sprowadzając się czasem do przekładania papierów z miejsca na miejsce. Wydźwięk eseju jest raczej ironiczny – Graeber jest profesorem antropologii i przyznaje, że jego pracę można by uznać za niepotrzebną – ale nie jest pozbawiony wniosków. Autor uważa, że praca stanowi dla nas wartość samą w sobie, dlatego trudno nam przyjąć, że wraz z automatyzacją mielibyśmy po prostu więcej odpoczywać. Nie ośmiela się wskazywać, które zawody są bezwartościowe, ale zauważa, że wiele osób przyznaje, że wykonuje pracę, która nie ma dla świata wielkiego znaczenia. Rozważaniom antropologa postanowiła przyjrzeć się firma LiveCareer, która zapytała Polaków, co sądzą o swojej pracy. Odpowiedzi znalazły się w opublikowanym właśnie badaniu „Jak Polacy podchodzą do swojej pracy?”.

‍

Większość z nas lubi swoją pracę

Tych z nas, którzy uważają, że wykonują pracę przydatną społecznie jest 78%. 81% ankietowanych przyznało natomiast, że lubi swoją pracę. Te dane napawają optymizmem, choć warto zauważyć, że ¼ (22%) jednak nie uznaje swojej pracy za społecznie przydatną. Co ciekawe, niemal co druga osoba, która tak uważa (49%) nie lubi swojej pracy. Oznacza to, że przeświadczenie o wykonywaniu pracy istotnej społecznie jest powiązane bezpośrednio z satysfakcją z pracy. Tu warto dodać, że aż 85% z nas uważa, że jest wartościowym członkiem społeczeństwa ze względu na sam fakt, że pracuje, co mogłoby potwierdzać tezę o pracy jako wartości. Z drugiej strony 60% ankietowanych przyznało, że podjęło pracę zawodową tylko ze względu na to, by zarobić na swoje utrzymanie.

‍

‍

Mimo że lubimy swoją pracę, to aż 46% z nas przyznaje, że czasem udaje, że pracuje, gdy skończy wykonywać swoje obowiązki wcześniej. Co więcej, 33% ankietowanych nudzi się w pracy. Czy oznacza to, jak uważa David Graeber, że w istocie wielu z nas pracuje najwyżej 15 godzin, a potem już tylko zabija czas na organizowaniu seminariów motywacyjnych i aktualizowaniu profilu na Facebooku? Niekoniecznie. Kamil Sobolewski, Główny Ekonomista Pracodawców RP uważa, że udajemy, że pracujemy, gdy jesteśmy zmęczeni, przy czym nie zawsze oznacza to przemęczenie pracą zawodową. Pracownicy zmęczeni są tym, czym zmęczony jest cały świat, czyli ciągłą zmianą. Zaskoczyła nas pandemia, zaskoczyła nas wojna w Ukrainie, zaskoczyły nas zmiany podatkowe. Wydarzenia zewnętrzne, na które mamy niewielki wpływ, mają wpływ na nas, co sprawia, że wielu z nas trudno snuć plany na przyszłość. Nie skupiamy się na tym, co ważne i rozwojowe, lecz na tym, co pilne. To wszystko utrudnia skupienie się na poprawie organizacji pracy i zwiększaniu jej efektywności. To z kolei przysparza nam wiele stresu, który według najnowszych badań codziennie odczuwa w pracy już co piąty Polak. Obciążenie obowiązkami to jedno, a życie nie mogącą się ziścić wizją „powrotu do normalności”, to drugie. Według prof. Joanny Heidtman od dłuższego czasu żyjemy ciągłą niepewnością, co ma wpływ na efektywność i jakość naszej pracy, nawet jeśli ją lubimy.

‍

Z przytoczonego badania dla LiveCareer wynika, że aż 65% z nas wykonuje swoje obowiązki w czasie krótszym niż przewidziany. Wynika z tego, że rzeczywiście moglibyśmy pracować inaczej, lepiej, choć trudno sprostać temu wyzwaniu, gdy na horyzoncie przyszłości nie rysuje się stabilność, lecz chaos. Mimo wszystko warto przypomnieć, że aż 81% ankietowanych przyznało, że lubi swoją pracę. To doskonały punkt wyjścia do zmian na lepsze i ważny aspekt życiowej satysfakcji.

‍

Jeśli przeczytałeś ten tekst i myślisz: zaraz, zaraz, a co z osobami na umowach B2B lub wykonującymi prace prowizyjne? Czy one też mogą pracować bezproduktywnie? Spokojnie, nimi też się zajmiemy w następną środę. 😊

‍

Źródła:

https://www.prawo.pl/kadry/ilu-polakow-codziennie-stresuje-sie-pracy-badanie,515538.html

https://www.rp.pl/praca/art36298001-stres-i-emocjonalne-wypalenie-bija-w-pracownikow-i-firmy

https://www.bankier.pl/wiadomosc/Prawie-polowa-Polakow-przyznaje-ze-zdarza-im-sie-udawac-ze-pracuja-Badanie-8352707.html

https://tvn24.pl/go/audio,14/audio-tak-jest-odcinki,273880/odcinek-1436,S01E1436,792269

https://wiadomosci.radiozet.pl/Biznes/46-procent-Polakow-udaje-ze-pracuje-Badanie-Jak-Polacy-podchodza-do-swojej-pracy

https://www.livecareer.pl/porady-zawodowe/podejscie-do-pracy-badanie

https://nowyobywatel.pl/2013/09/23/fenomen-gowno-wartych-prac/

https://www.adp.pl/wszystko-o-kadrach/zaangazowanie-pracownikow-zarzadzanie-talentem/people-at-work-2022-a-global-workforce-view/PAW22_Infographic_PL.pdf

http://medpr.imp.lodz.pl/pdf-84908-25695?filename=Satysfakcja%20z%20pracy%20a.pdf

https://www.benchmark.pl/aktualnosci/elon-musk-przestaje-akceptowac-prace-zdalna-w-tesli.html

‍