Złożony problem w firmie? Kierunek – facylitacja

Czasem mawiamy, że sukces ma wielu ojców, i choć dobrze wiemy, że to powiedzonko wyraża ludzką tendencję do przypisywania sobie nawet najmniejszych zasług, to trzeba przyznać, że rzeczywiście za każdym sukcesem stoi wiele czynników. Pracowitość i kompetencje zespołów to filary osiągnięć organizacji, ale zdarza się, że w pracy grupowej pojawiają się przeszkody, które sprawiają, że coś przestaje działać i mimo wysiłków cel nie zostaje osiągnięty – wychodzi na jaw, że kompetencje to nie jedyny ojciec sukcesu. Przyczyną problemów często jest styl pracy zespołu, ścieranie się w nim różnych osobowości czy konieczność współpracy pomiędzy pracownikami wyższego i niższego szczebla. Różnice światopoglądowe i panujące między pracownikami napięcia utrudniają im komunikację i twórcze myślenie. W zneutralizowaniu tych problemów może jednak pomóc facylitacja, czyli wspieranie procesu organizacyjnego tak, by każdy z członków zespołu mógł jak najlepiej wykorzystać swój potencjał. I choć w pierwszym odruchu można by pomyśleć, że facylitacja to kolejna dziwna nazwa czegoś, co jest w istocie szkoleniem, to jednak należy podkreślić, że praca facylitatora zdecydowanie różni się od pracy trenera. Według facylitatorki Agnieszki M. Staroń: „trener stoi przed grupą, a facylitator – za grupą”.

‍

‍

Facylitator – kto to właściwie jest?

By wyjaśnić, kim jest facylitator, warto zacząć od pojęcia facylitacji. Facylitacja pochodzi od łacińskiego facilitas i oznacza łatwość, ale też uprzejmość, przyjacielskość. Facylitator ma więc ułatwiać grupie proces dochodzenia do celu i być dla niej wsparciem. Dzięki pomocy facylitatora zespół ma osiągnąć cele szybciej, znaleźć najlepsze i zaaprobowane przez całą grupę rozwiązania złożonych problemów. W odróżnieniu od szkoleniowca, mentora czy coacha, facylitator nie przekazuje wiedzy ani porad. Zdaje się on na mądrość grupy, a jego zadaniem jest wyciągnięcie na światło dzienne tego, co dotychczas z różnych przyczyn ograniczało jej potencjał. Czasem może być to ukryty konflikt, czasem przebojowość jednego z pracowników, którzy narzuca styl pracy reszcie. To zespół kształtuje jednak wybrany cel i to zespół, a nie facylitator, bierze odpowiedzialność za jego realizację.

‍

Jak pracuje facylitator? Przede wszystkim analizuje on tendencje ujawniające się w grupie. Każda z tendencji ma swojego reprezentanta, ale nie jest ważne, kto nim jest. Na potrzeby sesji facylitowanej często nazywa się tę tendencję rolą odgrywaną w grupie przez osobę, której dana tendencja dotyczy. Rolę wypowiada na forum grupy właśnie facylitator, by oszczędzić osobę przejawiającą tendencję. Problem zostaje poruszony, ale bez stygmatyzacji kogokolwiek, dzięki czemu można go przepracować szybciej i bez ponoszenia emocjonalnych kosztów. Przykładem może być zespół, w którym zawsze wygrywały pomysły szefa, a dzięki facylitacji głos zabrały też inne osoby. Wypracowanie rozwiązań leży zawsze po stronie zespołu. Facylitator jest najczęściej osobą z zewnątrz, spoza branży więc po osiągnięciu oczekiwanych rezultatów grupa czuje, że doszła do sukcesu samodzielnie, więc ma moc sprawczą.

‍

‍

Jak wyglądają etapy facylitacji i jakie płyną z niej korzyści?

Zanim facylitator przystąpi do pracy, diagnozuje on potrzeby zespołu i określa cel facylitacji. Następnie sporządza scenariusz spotkania i wybiera jego formę, biorąc pod uwagę możliwości dynamicznego wprowadzania zmian w zależności od sytuacji. Podczas spotkania facylitator wychwytuje tzw. hot spoty, czyli wszystkie tematy niewygodne, ale niezwykle cenne dla grupy. Już samo przyjęcie przez zespół trudnej kwestii neutralizuje napięcie z nią związane i punkty zapalne powoli zamieniają się w cool spoty, co ułatwia pokonanie przeszkody. Po zakończonej sesji następuje podsumowanie wniosków i wypracowanych w procesie rozwiązań. Jakie jeszcze korzyści może czerpać grupa z facylitacji?

‍

Przede wszystkim każdy z jej członków uczy się doceniać siłę kolektywnego działania. Widzi, że razem z grupą może osiągnąć więcej, zauważa, że zasięganie porad to wartość, a punkt widzenia innych poszerza repertuar działań. Facylitacja utwierdza w pracowniku poczucie sprawstwa. Jeśli trudno będzie mu rozwiązać problem indywidualnie, zwróci się do zespołu. Indywidualnie lub w grupie problemy są możliwe do rozwiązania. Kolejną wartością płynącą z facylitacji jest to, że ludzie uczą się dzięki niej słuchać, bo facylitacja jest stylem pracy, który stwarza przestrzeń wypowiedzi dla każdego. Uczestnik sesji może wykorzystać płynące z niej korzyści w celach zawodowych i w życiu osobistym.

‍

Kiedy sięgać po facylitację?

Pomoc facylitatora może okazać się nieoceniona, gdy problem jest trudny i złożony, być może niemożliwy do rozwiązania indywidualnie. Facylitacja sprawdzi się najlepiej w przypadku problemów, które wymagają interdyscyplinarnego wglądu, spojrzenia z różnych perspektyw. Facylitacja to doskonałe rozwiązanie, jeśli chcemy zaangażować grupę w zadanie. Wypracowanie wspólnej drogi, w której wyznaczaniu brał udział każdy z członków zespołu, sprzyja wzięciu odpowiedzialności za przejście jej od początku do końca. Łatwiej zaangażować się w projekt, gdy jest się jego współautorem. Warto jednak pamiętać, że na sesję facylitowaną należy zaprosić ludzi posiadających kompetencje do wypracowania rozwiązania, którzy będą w stanie później doprowadzić zadanie do końca. Przy stole nie powinni zasiąść ci, którzy mogą poczuć się sfrustrowani, że nie mają nic do powiedzenia na dany temat i nie potrafią udźwignąć problemu.

‍

Facylitacja to wciąż dość nowe rozwiązanie na polskim rynku pracy. Od 2010 roku stosuje się je w metodzie kręgów naprawczych, która jest stosowana przede wszystkim w środowiskach szkolnych jako sposób reakcji na konflikty i łamanie zasad społecznych. Udzielenie głosu zarówno sprawcy, jak i odbiorcy czynu umożliwia lepsze zrozumienie sytuacji, wypracowanie rozwiązania zadowalającego obie strony sporu i uniknięcie dalszych konfliktów. W zarządzaniu zasobami ludzkimi facylitacja odkrywa przed zespołem jego rzeczywisty potencjał. Po dobrej sesji facylitowanej uczestnicy będą zaskoczeni umiejętnościami, o których czasem nawet nie wiedzieli, że je mają.

‍

Źródła:

https://gojtowska.com/2022/01/10/facylitacja/

https://businessinsider.com.pl/biznes/facylitacja-definicja-zastosowanie-rola-facylitatora/w3c0kr1

https://szkola-trenerow.swps.pl/facylitator-czym-rozni-sie-od-trenera/

https://cdv.pl/blog/blog-ekspercki/kto-to-jest-facylitator-i-czym-sie-zajmuje/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Metoda_kr%C4%99g%C3%B3w_naprawczych

https://pl.wikipedia.org/wiki/Facylitator

https://zwierciadlo.pl/psychologia/197800,1,facylitacja-metoda-pracy-z-grupa.read

https://facylitacja.com/facylitacja/

https://www.qagile.pl/szkolenie-facylitacja-w-scrum/

https://docplayer.pl/107537436-Proces-zarzadzania-z-wykorzystaniem-innowacji-spolecznych-w-firmie-facylitacja.html

https://socjomania.pl/kim-jest-facylitator-czym-jest-facylitacja

GIF: https://tenor.com/view/may-the-fourth-be-with-gif-21422929

‍